Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Υπεραγίας Θεοτόκου Σπηλαιωτίσσης, Αγίου Βλασίου και Αγίας Θεοδώρας της Αυγούστης

Ο Ιερός Ναός Υπεραγίας Θεοτόκου Σπηλαιώτισσας, Αγίου Βλασίου επισκόπου Σεβαστίας και Αγίας Θεοδώρας της Αυγούστης είναι ο μητροπολιτικός ναός της Κέρκυρας. Βρίσκεται στην οδό Μητροπόλεως 1. Ο ναός αυτός καθιερώθηκε ως Πρωτοπαπαδικός στις 22 Οκτωβρίου 1712 και ορίστηκε ως μητροπολιτικός το 1841. Ο ναός προήλθε από τη συνένωση του ναού του Αγίου Βλασίου με της Υ.Θ. Σπηλαιώτισσας. Η συνένωση έγινε το 1577 με δαπάνες ευγενών και πλουσίων Κερκυραίων. Η προσωνυμία της Θεοτόκου «Σπηλαιώτισσα» οφείλεται σε παρακείμενο σπήλαιο, από το οποίο πήρε και το όνομα «Σπηλιά» η ευρύτερη περιοχή. Συνεχείς επεμβάσεις προσέδωσαν στον ναό τη σημερινή του μορφή. Ο αρχιτεκτονικός τύπος του ναού, τρίκλιτη βασιλική, σπανίζει στην επτανησιακή ναοδομία. Χαρακτηριστική είναι η πρόσοψη με δύο μεγάλα τοξωτά παράθυρα και κυκλικό φεγγίτη με ιδιαίτερη διακόσμηση. Στο ιερό βήμα διατηρούνται αποσπασματικά μεταβυζαντινές τοιχογραφίες. Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι φορητές εικόνες που κοσμούν τον ναό, έργα σημαντικών κρητικών και επτανήσιων ζωγράφων. Στο ναό φυλάσσεται η αμφιπρόσωπη εικόνα της Παναγίας της «Δημοσιάνας» και του Αγίου Αρσενίου, το παλλάδιο του νησιού, που χρονολογείται στα τέλη του 14ου αιώνα και αποδίδεται σε εργαστήριο των Ιωαννίνων. Στη Μητρόπολη μεταφέρθηκε από τον ναό των Ταξιαρχών (παλαιά Μητρόπολη) η λάρνακα με το λείψανο της Αγίας Θεοδώρας της Αυγούστας, αυτοκράτειρας και μετέπειτα μοναχής. Η Μητρόπολη γιορτάζει στις 11 Φεβρουαρίου και στις 15 Αυγούστου. Πηγές: Καρύδης Σ. Χ., Τζιβάρα Π., «Ο ναός της Σπηλαιώτισσας στην πόλη της Κέρκυρας: Τα ίχνη των δομικών του μεταμορφώσεων στις αρχειακές πηγές», Πρακτικά του 2ου Εθνικού Συνεδρίου Ιστορίας των Δομικών Κατασκευών, επιμ. Ν. Λιανός, Πολυτεχνική Σχολή Ξάνθης Δ.Π.Θ., Ξάνθη, 5-7 Δεκεμβρίου 2014. Παπαγεωργίου Σ.Κ., Ιστορία της εκκλησίας της Κέρκυρας, Κέρκυρα 1920, Αδελ. Γ. Ασπιώτη 1920, σ. 203. Βοκοτόπουλος Π., Εικόνες της Κέρκυρας, Αθήνα 1990.